Energetyka, logistyka, elekto, przemysł - tu też pracują kobiety

Według danych GUS kobiety stanowią ponad 10,9% pracowników w górnictwie – tylko w III kwartale 2024 r. w tym sektorze zatrudnionych było 19 tys. pań. W budownictwie, mimo że to jedna z bardziej wymagających fizycznie branż, pracuje blisko 9% kobiet (117 tys.). Jeszcze wyższy odsetek zatrudnionych pań obserwujemy w przetwórstwie przemysłowym, gdzie w III kw. 2024 roku stanowiły one ponad 33% kadry (ponad 1,1 mln zatrudnionych). W sektorze transportu i gospodarki magazynowej kobiety to już ponad 21% zatrudnionych (253 tys.), a w energetyce przeszło 25% (50 tys.).

– W motoryzacji oraz w branżach związanych z produkcją metalu, stolarki, maszyn i urządzeń czy przemyśle stoczniowym nadal przeważają mężczyźni, stanowiący – według naszych analiz i danych Grupy Progres – od 60 do 80 proc. kadry tymczasowej. Jednak to też powoli zaczyna się zmieniać np. w branży elektronicznej, gdzie kobiety stanowią aż 60 proc. pracowników tymczasowych – mówi Joanna Dargiewicz, dyrektorka regionu w Grupie Progres.

W niektórych branżach kobiety nie tylko zwiększają swoją obecność, ale wręcz dominują. W edukacji panie to ok. 79% kadry (1,133 mln), a w ochronie zdrowia i pomocy społecznej aż 80% (953 tys.). Przeważają również w handlu (ok. 55% – 1,233 mln), zakwaterowaniu i gastronomii (ok. 65% – 238 tys.) oraz w sektorze ubezpieczeń i finansów (ponad 61% – 290 tys.). Zajmują też ponad połowę etatów w branżach takich jak obsługa rynku nieruchomości (ponad 52% kobiet – 84 tys.), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (ponad 59% – 487 tys.) czy administracja publiczna (52% – 680 tys.) oraz kultura, rozrywka i rekreacja (niemal 55% – 130 tys. kobiet).

Według Joanny Dargiewicz z Grupy Progres, pracodawcy dostrzegają korzyści płynące z zatrudniania pań i coraz częściej podejmują działania, aby dostosować stanowiska do ich potrzeb. W sektorze spożywczym, który boryka się z brakami kadrowymi, 70% „męskich” etatów tymczasowych oferowanych po wybuchy wojny w Ukrainie objęły kobiety. Podobnie w logistyce, gdzie udało się zrekrutować panie na lżejsze stanowiska – stanowią one aż 67 proc. kadry tymczasowej. Na produkcji tworzyw sztucznych etaty tymczasowe obsadzone są w 64 proc. kobietami i 36 proc. mężczyznami. Co więcej, już co trzecim pracownikiem tymczasowym w produkcji samochodów i mebli oraz w przemyśle stoczniowym jest kobieta (średnio 35 proc. zatrudnionych tymczasowo). W zakładach produkujących maszyny i urządzenia tymczasowo pracuje 35 proc. pań, a 15 proc. zajmuje się produkcją wyrobów metalowych.

Istnieje kilka czynników, które mogą skłaniać kobiety do podejmowania pracy w tradycyjnie męskich sektorach i zawodach. Przede wszystkim zarobki w tego typu branżach są zdecydowanie wyższe niż w sektorach, w których najczęściej zajmują one etaty tj. handel, usługi czy HoReCa. Nie bez znaczenia jest też postawa pracodawców, którzy coraz bardziej otwierają się na różnorodność i równość płci w miejscu pracy.

Kilka etatów naraz i nadgodziny

Dane GUS pokazują również, jak ogromne obciążenie godzinowe ponoszą kobiety na rynku pracy. Większość pracuje ponad normę – 160 godzin w miesiącu. Aż 5,269 mln pań na realizowanie obowiązków zawodowych przeznacza od 40 do 49 godz. tygodniowo, kolejne 205 tys. spędza w firmie od 50 do 59 godzin. Aż 120 tys. kobiet pracuje ponad 60 godzin tygodniowo. 662 tys. pań zatrudnionych jest na mniej niż 39 godzin w ciągu tygodnia.

Nie brakuje też kobiet, które łączą pracę w kilku miejscach – według GUS aż 259 tysięcy pań podejmuje więcej niż jeden etat, wśród mężczyzn liczba ta wynosi 407 tysięcy. Kobiety coraz częściej stają się też głowami gospodarstw domowych – tylko w III kwartale 2024 roku aż 7,485 mln pań samodzielnie lub w przeważającej części utrzymywało swoje rodziny, w porównaniu do 9,396 mln mężczyzn pełniących taką rolę.

Jednak nie zawsze jest ona akceptowana przez drugą połówkę. 15% uczestników badania Grupy Progres przyznało, że odczuwałoby dyskomfort, gdyby ich partner lub partnerka mieli wyższe zarobki. Częściej, taka sytuacja, stanowi problem dla mężczyzn – 20 proc. z nich nie jest zadowolonych, gdy ich partnerka zarabia lepiej (80 proc. mężczyzn twierdzi, że nie odczuwa takiego dyskomfortu). Podobne negatywne odczucia ma 13 proc. kobiet zarabiających mniej niż ich partnerzy (87 proc. pań nie ma z tym problemu).

– Nie da się nie zauważyć, że kobiety stopniowo przełamują bariery i zdobywają przestrzeń w branżach uważanych za bastiony męskiej pracy oraz utrzymują dom. Ich rosnąca obecność w sektorach takich jak przemysł, transport czy energetyka to dowód na to, że determinacja i kompetencje nie mają płci. Choć niektóre branże nadal są zdominowane przez panów, zmiany już zachodzą – a nasza płeć staje się siłą napędową tych transformacji, otwierając drogę kolejnym pokoleniom do równości na rynku pracy – podsumowuje Joanna Dargiewicz z Grupy Progres.

***
W komunikacie wykorzystano dane GUS z III kw. 2024 r. oraz dane Grupy Progres z lat 2022 – 2024 dotyczące pracowników tymczasowych, analizowana grupa obejmowała 17 tys. osób pracujących tymczasowo w 2022 roku, 17 tys. osób w 2023 r. i niemal 19 tys. pracowników tymczasowych zatrudnionych w 2024 r.